Diqqət defisiti və hiperaktivlik sindromu (DDHS), yaxud, uşaq hiperkinezi «oxşar xroniki neyrobioloji pozulmalar sinfinə aid olub, inkişafına uyğun olaraq insanın hərəki aktivlik səviyyəsinin tənzimləməsinə (hiperaktivlik), davranışına (impulsivlik) və məsələ həlletmə qabiliyyətinə (diqqətsizlik) mane olur».1 DDHS-yə diaqnoz qoymaq üçün «Psixi pozulmalar üzrə diaqnostik statistik vəsait»-də (dördüncü nəşr) göstərilmiş, 7 yaşa qədər inkişaf etmiş, minimum 6 ay müddətində mövcud olan və uşağın yaş normalarına, inkişaf səviyyəsinə və təhsilinə uyğun olmayan bir sıra təsdiq olunmuş əlamət və simptomlar mövcud olmalıdır.1-3 Diqqət defisiti və hiperaktivlik sindromu – uşaqların psixi sağlamlığında geniş yayılmış problemlərdən biri olub, 3-7% məktəb yaşlı uşaqlar arasında müşahidə olunur; qızlara nisbətən oğlanlarda 3-5 dəfə daha çox rast gəlinir.3 Hiperaktivlik olmadıqda, xəstəlik diqqət defisiti sindromu adlanır. Depressiya, yuxu çatışmazlığı, təhsilalma qabiliyyətinin olmaması, tiklər və digər davranış problemlərini DDHS-dən fərqləndirmək çətin olur; onlar, həmçinin, yanaşı da ola bilər.1,2 Ümumilikdə, heç bir fiziki təzahür və ya fəsadlar olmur, lakin DDHS olan 65%-ə qədər uşaqlarda böyüyəndən sonra da DDHS əlamətləri və ya bir sıra qalıq simptomlar olur. Bundan əlavə, böyüklərdə DDHS diaqnozu addiktiv davranış ehtimalını artırır, xüsusən alkoqol, tütün və tiryəkə qarşı.3 Hazırda etiologiya tam məlum deyil, lakin genetika4,5 ilə müəyyən əlaqə mövcuddur və bətndaxili dövrdə, erkən yaşda tütün, alkoqol, civə, qurğuşun, pestisidlər, qida əlavələri və ya boyalar kimi toksik maddələrin böyük təsirini təsdiq edən sübutlar mövcuddur.1,6-8 Patofizioloji xarakteristika tam formalaşmamışdır. Lakin, neyromediator qismində dofamin və noradrenalindən istifadə edən baş beynin diqqət və reaksiyaları ilə əlaqəli frontal və prefrontal nahiyələrində tənzimləmənin pozulması ilə xəstəlik arasında əlaqə mövcuddur.3 Davranış tipinə uyğun səbəbi araşdırmaq və özünütənzimləmə mexanizmini dəstəkləmək üçün DDHS-yə şübhə olan hər bir uşaq və ya böyükdə hərtərəfli qiymətləndirilmə aparılmalıdır.

Əsas və/və ya simptomatik yanaşma
. Selenium-Homaccord

Tənzimləyici terapiya
. Təkmilləşmiş dəstəkləyici detoksikasiya və drenaj, sonradan əsas detoksikasiya və drenaj: Detox-Kit

. Cerebrum compositum
. Coenzyme compositum

İndividual yanaşma
. Neuro-Injeel
(ağır hallarda)
. Nervoheel
(psixoloji pozulmalara meyilli uşaqlarda qıcıqlanma)
. Valerianaheel
(yuxu pozulmaları)

Terapevtik qeydlər
Аbdominal köp vacib simptomdur. Əsas müalicə səbəbin aradan qaldırılmasına yönəldilməlidir. Probiotiklər yaxşı köməkçi vasitə ola bilər. Mucosa compositum bağırsağın immun sisteminə təsir göstərir. Əsas və təkmilləşmiş drenajda istifadə olunan preparatlar və terapiya cədvəli haqqında əlavə məlumatı Terapevtik göstəricinin əvvəlində, “Terapiya cədvəlinin istifadəsi” bölməsində tapa bilərsiniz.

Biblioqrafik mənbələr
1 Guandalini S, Frye RE, Tamer MA. Diarrhea. eMedicine 2010. http://emedicine.medscape.com/article/928598-overview. Accessed July 13, 2010.
2 Camilleri M. Chronic diarrhea: a review on pathophysiology and management for the clinical gastroenterologist. Clin Gastroenterol Hepatol. 2004;2(3):198-206.
3 Cairncross S, Hunt C, Boisson S, et al. Water, sanitation and hygiene for the prevention of diarrhoea. Int J Epidemiol. 2010;39(suppl 1):i193-i205.
4 Rossit AR, Gonçalves AC, Franco C, Machado RL. Etiological agents of diarrhea in patients infected by the human immunodeficiency virus-1: a review. Rev Inst Med Trop Sao Paulo. 2009;51(2):59-65.
5 Patel A, Mamtani M, Dibley MJ, Badhoniya N, Kulkarni H. Therapeutic value of zinc supplementation in acute and persistent diarrhea: a systematic review. PLoS One. 2010;5(4):e10386.
6 Sullivan SN, Wong C. Runners’ diarrhea: different patterns and associated factors. J Clin Gastroenterol. 1992;14(2):101-104.
7 Myers B, Greenwood-Van Meerveld B. Role of anxiety in the pathophysiology of irritable bowel syndrome: importance of the amygdala. Front Neurosci. 2009;3:47.
8 Surawicz CM. Mechanisms of diarrhea. Curr Gastroenterol Rep. 2010;12(4):236-241.
9 Daher R, Yazbeck T, Jaoude JB, Abboud B. Consequences of dysthyroidism on the digestive tract and
viscera. World J Gastroenterol. 2009;15(23):2834-2838.
10 Evans KE, Leeds JS, Morley S, Sanders DS. Pancreatic insufficiency in adult celiac disease: do patients require long
term enzyme supplementation? Dig Dis Sci. 2010;55(10):2999-3004.
11 Delgado-Aros S, Camilleri M, Garcia MA, Burton D, Busciglio I. High body mass alters colonic sensory-motor
function and transit in humans. Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol. 2008;295(2):G382-G388.
12 Payne ML, Craig WJ, Williams AC. Sorbitol is a possible risk factor for diarrhea in young children. J Am Diet Assoc.
1997;97(5):532-534.
13 Gaby AR. Adverse effects of dietary fructose. AlternMedRev. 2005;10(4):294-306.